Nội Dung Chính
Các bản phụ đề rất quan trọng cho những dự án dịch phim và dịch thuật video clip. Trước hết, chúng giảm được rất nhiều phí tổn. Thứ hai, chúng dễ dàng được khả dụng bởi bất kì hệ thống truyền tải video nào, từ các phương tiện truyền thông, cho tới DVD, tới các hệ thống trực tuyến như YouTube và Netflix. Tuy nhiên chính sự đa dạng của các sản phẩm lại làm cho việc sản xuất chúng gặp chút khó khăn, và điều đó có thể làm tăng chi phí của chúng. May thay, bằng việc tự vấn ba câu hỏi đơn giản sau, các biên dịch viên dịch phụ đề video có thể tránh được các vấn đề nêu trên.
Dịch Thuật Tiếng Nhật, công ty dịch thuật video clip – lồng tiếng – phụ đề đa ngôn ngữ hàng đầu Việt Nam
Bài viết này sẽ đề cập đến 3 vấn đề cốt yếu mà bạn cần để tâm đến để có một dự án dịch thuật phụ đề chất lượng, và tránh khỏi các vấn đề trong khâu sản xuất.
Một định dạng có thể chạy được trên các hệ thống phát phụ đề
Như đã đề cập trong phần giới thiệu, chỉ có một lựa chọn cho gần như tất cả cách truyền tải video. Trong đó có tệp video độc lập, trên DVD hoặc Blu-ray; hoặc trong vô số các trang trực tuyến như Netflix hoặc Hulu, trên các trang phát video trực tuyến như YouTube và Vimeo, và trong các gói phim số. Tuy nhiên mỗi nền tảng hệ thống truyền tải video này đều yêu cầu một kiểu mã hóa riêng biệt. Một số lại có tích hợp nhiều loại định dạng – ví dụ, DVD yêu cầu các định dạng phụ đề khác nhau tùy thuộc chương trình được sử dụng để xuất DVD (và trên thị trường có nhiều chương trình có sẵn cho mục đích này). Trên thực tế, có hàng trăm định dạng phụ đề khác nhau và chúng khó có thể tích hợp với nhau. Khi dịch phụ đề Youtube thì tập tin phụ đề sẽ không khả dụng trên các chương trình chạy phụ đề cho DVD; cũng như vậy, một tập tin phụ đề phát sóng trên TV sẽ không khả dụng trên các định dạng video trực tuyến.
Nội dung của phụ đề phụ thuộc vào các yêu cầu khác nhau lại làm vấn đề thêm phức tạp hơn, như mục đích của chúng dành cho người có vấn đề về thính giác cũng như cho mục đích dịch, hay chúng sẽ được ghi ra hoặc chuyển phát dưới định dạng tệp chữ. Nội dung ẩn chứa trong các phụ đề sẽ phụ thuộc vào cách mà các video tổng thể được dịch – ví dụ, cho dù đó là một định dạng video được sử dụng cho nhiều bản dịch phụ đề khác nhau hay có nhiều video được sản xuất cho mỗi ngôn ngữ sẽ ảnh hưởng lớn tới nội dung bao hàm trong bản phụ đề.
May thay, có ba câu hỏi mấu chốt mà bạn cần cân nhắc xuyên suốt quá trình chèn phụ đề video để tránh hầu hết các vấn đề sau đây.
-
Bạn thực sự cần phụ đề (subtitle) hay chú thích (caption)?
Đây là câu hỏi mấu chốt cho dự án của bạn, trước tiên, bạn cần phân biệt được sự khác biệt giữa chú thích và phụ đề.
| Chú thích (caption) | Phụ đề (subtitle) |
| Hỗ trợ người có vấn đề về thính giác khi xem video | Giúp những người không nói ngôn ngữ trong video có thể hiểu được ngôn ngữ được sử dụng. |
| Hiển thị những nội dung được nói đến. | Hiển thị những nội dung ngôn ngữ bằng ngôn ngữ khác. |
| Thường hiển thị bằng ngôn ngữ gốc, giúp những người xem có vấn đề về thính giác có thể hiểu được, bao gồm cả hiệu ứng âm thanh (“tiếng đóng cửa”) hoặc âm nhạc (“các bản nhạc vui nhộn”). | Mọi lời thoại, tiêu đề, hoặc những chữ cái hiện ra trong khung cảnh (như biển báo hoặc đầu đề của bài báo) được biên dịch. |
Cần lưu ý là những câu hỏi này đều trực tiếp ảnh hưởng tới những thông tin được đề cập đến trong bản chú thích hay phụ đề hoàn chỉnh – vì vậy điều quan trọng là bạn phải trả lời được câu hỏi này trước khi thực hiện dự án. Hơn nữa để thực hiện được nó cũng không hề dễ dàng – một số dự án yêu cầu để cho người có vấn đề về thính giác, cũng như khán giả không biết tiếng Anh có thể hiểu được. Trong trường hợp này, tệp phụ đề không những chỉ chứa các nội dung (về) ngôn ngữ mà còn phải có đầy đủ các nội dung được nói đến.
-
Phụ đề sẽ được sử dụng ở đâu?
Khách hàng của bạn định đăng tải những đoạn Video lên YouTube, Vimeo hoặc Wistia? Phim có phụ đề sẽ được phát lên Netflix, Hulu, hoặc HBOGo? Hoặc phục vụ cho việc đăng tải lên các kênh truyền hình? Để sản xuất Blu-ray trên chương trình Sonic Scenarist? Hay sản xuất DVD bằng Adobe Encore? Cho một chương trình giảng dạy trực tuyến LMS sử dụng một chương trình chạy Video có bản quyền? Được tích hợp để đưa vào một ứng dụng hay trò chơi? Chúng ta có thể liệt kê ra nhiều hơn nữa, nhưng bạn cũng hiểu vấn đề rồi đấy.
Xác định chính xác cách truyền tải nội dung của video như nào và ở đâu là thông tin quan trọng nhất khi thực hiện một dự án chuyển ngữ. Điều này không chỉ giúp các công ty chuyển ngữ đa truyền thông xác định chuỗi công việc phù hợp, mà còn đảm bảo đầu ra cho các phụ đề được trơn tru.
-
Video này có tiêu đề (được hiển thị)? Chúng có cần được dịch?
Các tiêu đề (on-screen title) và đồ họa trong video là lý do chính khiến các dự án dịch phụ đề bị chậm tiến độ và đội giá. Vì sao? Vì chúng không nằm trong kịch bản chính, nên thường phải đợi đến cuối mới được chuyển ngữ và thêm vào. Hơn nữa, việc chuyển ngữ còn bị giới hạn do cách truyền tải của video – đôi khi chúng làm cản trở kế hoạch ban đầu của dự án.
Chính vì vậy, điều quan trọng không phải chỉ là mong muốn chuyển ngữ tiêu đề trên màn ảnh của bạn hay của khách hàng, mà còn cần phải so sánh những sự lựa chọn cho mỗi nền tảng hệ thống truyền tải. Ví dụ, nếu khách hàng muốn thêm phụ đề vào DVD, chuyển ngữ tiêu đề là không thể, vì dung lượng DVD có hạn và chúng thường được ghi đầy bằng video và đoạn thuyết minh chèn tiếng. Trong trường hợp đó việc thêm tối đa phần dịch tiêu đề vào ngay trong phần phụ đề có lẽ là lựa chọn tối ưu – điều này không gây khó khăn hoặc làm tăng chi phí nếu như được thực hiện từ ban đầu trong quá trình sản xuất, ngược lại những vấn đề nêu trên sẽ xảy ra nếu công đoạn này được thực hiện vào phút chót.
Hãy liên tục tự hỏi những câu hỏi này trong khâu thực hiện
Kể cả khi bạn đã có lời giải cho những vấn đề này, trong khi sản xuất hãy cứ tiếp tục tìm hiểu cách mà phụ đề và chú thích sẽ được sử dụng thế nào. Ví dụ, nếu khách hàng muốn chèn phụ đề tiếng Anh cho một đoạn phim đã có sẵn file phụ đề, hãy yêu cầu khách hàng gửi file phụ đề đó – điều này không chỉ giúp cho việc hoàn thành phụ đề với một vài sửa đổi dưa trên file phụ đề có sẵn (khiến cho dự án bớt tốn kém), mà còn làm cho định dạng truyền tải của họ hoàn toàn khả dụng đối với hệ thống truyền tải mục tiêu. Cũng như vậy , việc cho chạy thử tệp truyền tải trên hệ thống chính rất cần thiết cho các trang trực tuyến có bản quyền, vì các định dạng phụ đề ở đây có thể được tinh chỉnh vô hạn. Hãy nhớ rằng những thay đổi trong bản video gốc trước khi dịch sẽ đỡ tốn kém và ít sai sót hơn là sửa trong tệp đã được chuyển ngữ. Và như thường lệ, hãy lên kế hoạch trước – nếu có thể hãy tinh chỉnh và sửa lỗi trước khi bước vào công đoạn sản xuất. Đối với việc dịch và chuyển ngữ, lên kế hoạch trước sẽ giúp cho tiến độ dự án đúng hạn và không đội vốn.
